E

pidemia ptasiej grypy o skali większej niż kiedykolwiek, ASF w całej Polsce, wysokie koszty paszy, nawozów, środków ochrony roślin, spadek rentowności produkcji i trwająca pandemia COVID 19 – rok 2021 nie należał do najlepszych. Jaki będzie kolejny? Jakie szanse, ale i wyzwania czekają na hodowców?

Rynek bydła mlecznego

W 2021 roku producentom mleka towarzyszyły rosnące koszty produkcji mleka związane z drożejącymi nawozami, paszami i środkami ochrony roślin. Cena mleka nie rosła jednak adekwatnie do podwyżek. Średnia cena skupu w pierwszych trzech kwartałach (wg danych GUS) wyniosła 151,07 zł/hl, czyli o 12,6% więcej niż w roku ubiegłym. Łącznie w okresie od stycznia do listopada 2021 r. wyprodukowano (wg danych GUS) 3290 tys. ton mleka, czyli o 2,4% więcej niż w analogicznym okresie 2020 r.

- Szansą dla hodowców jest duża konkurencyjność naszych produktów mleczarskich na światowych rynkach, mimo wciąż rosnących kosztów wytworzenia mleka. Dużą zasługę należy tu przypisać korzystnemu dla eksporterów kursowi euro i dolara w stosunku do słabej złotówki. Duży export naszych wyrobów wpływa bezpośrednio na doskonałą kondycję polskich mleczarni, zapewniając stabilność odbioru surowca od dostawców oraz dając szansę na wzrost ceny mleka w wyniku dzielenia się przez mleczarnie wypracowanymi zyskami z członkami spółdzielni – mówi Paweł Kasprowicz, kierownik działu bydła De Heus.

- Także rezygnacja wielu mleczarni z wprowadzonego ponad 5 lat temu projektu produkcji mleka od krów żywionych bez GMO poprawi rentowność produkcji mleka. Część podmiotów skupujących już od 1. stycznia zaprzestała produkcji bez GMO, pozostali czekają na rozwój sytuacji przyglądając się otoczeniu. Powrót do „konwencjonalnego systemu żywienia” z udziałem surowców GMO pozwoli na obniżenie kosztów produkcji nawet o kilka procent, oczywiście bez negatywnego wpływu na bezpieczeństwo żywności - Paweł Kasprowicz

Jakie wyzwania stoją przed hodowcami?

Z pewnością dalszy wzrost kosztów produkcji mleka, nie zawsze rekompensowany wyższą ceną za ten surowiec w skupie, będzie towarzyszył producentom mleka. Wzrost cen surowców paszowych, dalsze zwyżki cen nawozów, droższa energia to niektóre z wielu elementów składających się na końcowy wynik finansowy gospodarstw rolnych. Również wysoki poziom inflacji oraz boom budowlany, wpływający na kilkudziesięcioprocentowy wzrost kosztów spowoduje wyhamowanie zaplanowanych inwestycji.

W tych trudnych czasach jeszcze ważniejsze niż zawsze stają się ekonomika i odpowiednie zarządzanie stadem i gospodarstwem, by jak najefektywniej wyprodukować mleko.

- Dlatego doradzamy hodowcom już od etapu pola. Podpowiadamy jak uprawiać kukurydzę i trawę, aby mieć najlepszą i najtańszą bazę pasz objętościowych. Troszczymy się o przyszłość stada krów, kładąc duży nacisk na prawidłowy odchów cieląt i kondycję jałówek. Projektujemy dla naszych klientów obory, aby zwierzęta miały jak najlepsze warunki do produkcji mleka. Dajemy wskazówki dotyczące dobrostanu zwierząt, aby mogły produkować zdrowy i najwyższej jakości surowiec gotowy sprostać wymaganiom najbardziej restrykcyjnych zakładów mleczarskich. Dbamy, wspólnie z naszymi klientami o ich zyski, analizując sytuację ekonomiczną stada i wskazując miejsca, w których istnieją jeszcze obszary do optymalizacji – informuje Paweł Kasprowicz, De Heus.

 

Trzoda chlewna

ASF (124 ogniska), budzące trudności i wątpliwości przepisy prawne dotyczące bioasekuracji, brak rentowności i niskie ceny skupu trzody chlewnej niestety spowodowały, że w 2021 r. zlikwidowano (wg Cobarto) wiele hodowli trzody (od stycznia do listopada - 31,5 tys. stad trzody chlewnej. Pod koniec listopada 2021 r. (za Cobarto) pogłowie świń w Polsce liczyło 9,9 mln sztuk, czyli o 12,1% (o 1,36 mln) mniej niż na początku roku. Tak niskiego pogłowia nie było w Polsce od lat 50-tych.

Wysokie koszty żywienia i środków do produkcji, niskie ceny tucznika i warchlaka, niegwarantujące zwrotu kosztu produkcji to z pewnością najtrudniejsze i zarazem fundamentalne wyzwanie, jakie stoi przed hodowcami trzody chlewnej także w najbliższych miesiącach.

- Oczywiście nie zostawiamy hodowców samych sobie. Pomagamy im w optymalizacji kosztów, kompleksowo wspierając hodowle. Wspieramy też m.in. programem loszkowym, kredytowaniem zakupu prosiąt czy wyposażenia, odroczonymi terminami płatności, usługami naszych specjalistów z działu rozwoju agrobiznesu Agra-Matic, m.in. poprawiającymi rentowność produkcji czy też odpowiadającym rosnącym wymaganiom środowiskowym. Czasy niestety są ciężkie, jednak musimy wierzyć, że będzie lepiej – mówi Ryszard Raczyński, kierownik działu trzody chlewnej De Heus.

 

Zakaz używania tlenku cynku w żywieniu

26 czerwca 2022 roku wprowadzony zostanie zakaz używania leczniczego tlenku cynk (ZnO) w dietach dla zwierząt. Budzi on wiele niepokoju wśród hodowców, zastanawiających się jak radzić sobie z biegunkami, a więc i zdrowotnością prosiąt.

- Wielu hodowców z nami współpracujących już kilka dobrych miesięcy żywi prosięta prestarterami bezcynkowymi i to z powodzeniem. Odpowiednio dobrana pasza w połączeniu z właściwym zarządzaniem na fermie pozwala na produkcję prosiąt przy zachowaniu jakości i opłacalności, bez obawy o nadchodzące zmiany prawne, dotyczące ograniczenia tlenku cynku. Rozumiemy, że w pierwszej chwili sama myśl o wycofaniu tlenku cynku z żywienia budzi zmartwienie. Jednak zupełnie niepotrzebnie – zapewnia Raczyński.

W ostatnich latach widoczne jest coraz większe zaangażowanie przedsiębiorstw w troskę o środowisko. Przykładem jest firma De Heus, która mocno działa w ramach zrównoważonej produkcji, m.in. dbając o dobrostan zwierząt, poprawiając warunki środowiskowe np. poprzez redukcję emisji amoniaku.

- W najbliższych miesiącach i latach dynamicznie będziemy wspierać hodowców w redukcji emisji amoniaku na fermach. Przeprowadzone w gospodarstwach naszych hodowców testy potwierdzają, że zastosowanie pasz z nowej linii PRO wpływa istotnie na redukcję uciążliwego gazu jakim jest amoniak. Średnio zastosowanie jednego kilograma paszy z linii PRO powoduje zmniejszenie emisji gazu o 12%, poprawiając tym samym mikroklimat obiektu. Opracowujemy również koncepcje fermy modelowej, czyli eko-fermy, w której poszczególne elementy i procesy minimalizują wpływ intensywnej hodowli zwierząt na środowisko naturalne  – mówi Ryszard Raczyński z De Heus.

 

Drób

Sektor drobiowy zdominowała epidemia ptasiej grypy, o skali znacznie większej niż poprzednie. W ubiegłym roku zanotowano 403 ogniska choroby, z czego ponad 200 wiosną. Żuromin, określany „sercem polskiego drobiarstwa” był wyłączony z produkcji na prawie 4 miesiące. W konsekwencji ptasiej grypy, produkcja drobiarska w 2021 r. szacowana jest na 3 100 tys. ton i będzie to (za "Rynek drobiu i jaj", nr 60) o 2,7% mniej niż w roku poprzednim. Zdaniem ekspertów IERiGŻ „Rok 2021 może być pierwszym po przystąpieniu do EU, charakteryzującym się rocznym spadkiem tej produkcji”. 

Wysokie ceny m.in. zbóż i innych komponentów paszowych także nie sprzyjały producentom drobiowym. W efekcie wzrosły koszty produkcji 1 kg mięsa. Dziś koszt ten przekracza 4 zł, podczas gdy jeszcze rok temu kształtował się na poziomie 2,8-3 zł.

W sektorze mięsa indyczego hodowcy borykają się z brakiem opłacalności produkcji. Średnio do każdego wyprodukowanego kilograma mięsa indyczego hodowcy w ubiegłym roku dokładali ok. 50 gr. Tak długo utrzymujący się kryzys spowodował, że wiele gospodarstw stanęło na skraju bankructwa, a niestety przed wieloma stoi jego widmo.

- Coraz większym problemem stają się rosnące koszty pracy oraz trudności z dostępnością do pracowników. Wzrost kosztów związanych z ogrzewaniem i wentylowaniem obiektów inwentarskich jest także nie lada wyzwaniem – mówi Michał Szafryna, dyrektor pionu sprzedaży mięsa drobiowego, De Heus.

- Bez wątpienia ogromną szansą dla polskiego drobiarstwa są zmiany, jakie aktualnie obserwujemy w krajach Beneluksu, gdzie produkcja drobiarska przestawiana jest na kierunek „wolnorosnący”. W efekcie takiego działania w Holandii, Belgii czy Luxemburgu zostaje mocno ograniczona powierzchnia produkcyjna, czego następstwem jest konieczność importu mięsa drobiowego z innych krajów, w tym z Polski. W 2021 roku Holandia stała się trzecim największym importerem mięsa drobiowego z Polski, notując tym samym ogromny, dwucyfrowy wzrost - informuje Szafryna. 

Według przewidywań ekspertów Komisji Europejskiej w 2022 roku produkcja oraz import drobiu w Unii Europejskiej zwiększą się odpowiednio o 1,1 i 1% (za IERiGŻ). 

W sektorze indyczym ważne jest ustabilizowanie wielkości produkcji w czasie.

- Wstawienia powinny odpowiadać na zapotrzebowania konsumentów, nie mogą wahać się od 5 do 2,5 mln. sztuk. Istotne znaczenie ma również odbudowa i wzmocnienie wizerunku i pozycji rynkowej mięsa indyczego, które w ostatnich miesiącach zniknęło z licznych półek sklepowych oraz z wielu menu restauracyjnych - Michał Szafryna

Trudności jest wiele, warto jednak korzystać z możliwości jakie oferuje rynek. Przykładowo firma De Heus hodowcom, ubojniom i wylęgarniom, z którymi współpracuje zapewnia stabilny rynkowo model kontraktacji, którego efektem jest dużo bardziej stabilna produkcja w każdym kolejnym miesiącu oraz rozłożenie ryzyka produkcyjnego na wszystkich interesariuszy, a nie tylko na hodowcę.

- Znaczącym problemem całej branży jest także pojawiająca się salmonella. Dlatego już wkrótce wystartujemy z działaniami, podjętymi wspólnie z naszymi partnerami biznesowymi, których efektem będzie bezpieczna i świadoma produkcja mięsa bez salmonelli w całym łańcuchu produkcyjnym. Po prostu zdrowy produkt końcowy bez salmonelli. Chcemy też zmienić opinię konsumentów, także spoza Polski, którzy często mają zastrzeżenia dotyczące jakości naszego mięsa  – dzieli się informacjami Szafryna z De Heus.

 

 

Źródło: informacja prasowa De Heus