Znajdź zawartość

Uprawa rzepaku ozimego to wysokie koszty związane z zakupem materiału siewnego, nawożeniem oraz ochroną plantacji przed chwastami, chorobami i szkodnikami. Ostatnie lata sprzyjały producentom rzepaku. Łagodne zimy z niewielkimi spadkami temperatur generalnie nie powodowały strat związanych ze złym przezimowaniem. Rośliny rozpoczynały wiosenną wegetację w bardzo dobrej kondycji. Taka sytuacja uśpiła czujność plantatorów. Jednak po tegorocznej zimie, a właściwie po krótkim styczniowym spadku temperatur do około -20°C bez okrywy śnieżnej coraz więcej rolników zadaje sobie pytanie na co zwrócić szczególną uwagę w doborze odmian pod nowe zasiewy. Odpowiedź na to pytanie jest jednoznaczna. Najważniejszym parametrem, jaki powinno się uwzględnić jest zdolność odmiany rzepaku do przetrwania zimy. Obejmuje to wytworzenie wewnętrznej odporności na panujące w naszym klimacie zimowe warunki pogodowe. Zaliczamy do nich: okresy silnych mrozów i odwilży, występowanie lub brak okrywy śnieżnej, zamarzanie gleby, a także pojawiające się w okresie wiosennym przymrozki. Tylko bardzo dobrze przygotowane rośliny są w stanie sprostać radykalnie zmieniającym się warunkom. Potwierdzeniem wysokiej zimotrwałości jest cykl doświadczeń ścisłych prowadzonych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. Ich serie zlokalizowane są w stacjach rozmieszczonych na terenie całego kraju. Po zestawieniu wyników otrzymujemy odpowiedź na pytanie: które odmiany są najbardziej odporne – dostosowane do uprawy w klimacie Polski? W publikacji dotyczącej wyników przezimowania, jaka ukazała się na stronie internetowej COBORU zestawiono ze sobą dwa sezony wegetacyjne 2011/2012 oraz 2015/2016. Są to okresy, w których panujące warunki pogodowe bardzo niekorzystnie wpłynęły na kondycję ozimin. W rankingu TOP 15 znalazły się odmiany rzepaku ozimego: Minerva, Kuga, Arango, Popular, Garou, Abakus, Mercedes, Rohan, Anderson, DK Exqusite, Atora, Mentor, Alexander, ES Cesario i Visby. Większość odmian pochodzi z hodowli reprezentowanych przez firmę Rapool. Wśród nich zawracają na siebie uwagę te, które w czasie pamiętnej zimy 2012 roku były w badaniach rejestrowych i potwierdziły swoją wybitną zimotrwałość. Odmiana POPULAR F1 wprowadzona na rynek w ubiegłym roku, została ona posiana na kilku tysiącach hektarów i zyskuje wielu zwolenników, szczególnie na obszarach najbardziej dotkniętych uszkodzeniami mrozowymi. Odmiana bardzo stabilna w plonowaniu niezależnie od panujących warunków pogodowych. MERCEDES F1 odmiana o bardzo wysokim zaolejeniu oraz plonie i ponad przeciętnej odporności na choroby. Z nowych odmian zwraca na siebie uwagę ATORA F1 od sierpnia ubiegłego roku jest to nowy wzorzec w badaniach ścisłych COBORU. Po tegorocznej zimie potwierdził swoją ponad przeciętną zimotrwałość. Zajmuje czołowe lokaty w zestawieniach osiągając plon na poziomie 120% wzorca (średnia 2013–2015). W segmencie odmian o specjalnym przeznaczeniu wybitnie wyróżnia się odmian odporna na kiłę kapustnych MENTOR F1. Jej wyjątkowa zimotrwałość stawia ją na pierwszym miejscu w tym segmencie. Pogoda potrafi płatać figle, nie dajmy się zaskoczyć i wybierajmy odmiany sprawdzone, które przeszły pozytywnie proces kwalifikacji prowadzonej przez COBORU i zostały wpisane do Krajowego Rejestru Odmian. www_przezimowanie.pdf Artur Kozera Źródło: materiały firmowe

Uprawa rzepaku ozimego wymaga dużych nakładów finansowych oraz wysokiego poziomu wiedzy ze strony plantatorów. Nawet w przypadku poniesienia nakładów oraz wykonania wszystkich zabiegów nasze plany może pokrzyżować pogoda, a zwłaszcza warunki panujące w trakcie wschodów, spoczynku zimowego czy też pojawiające się na przedwiośniu przymrozki. Jaka zatem jest wstępna ocena przezimowania plantacji rzepaku ozimego w naszej części Europy? Zimotrwałość jest jednym z głównych czynników wpływających na plonowanie. Jak pokazują dane meteorologiczne, Europa Północno-Wschodnia na początku roku znajdowała się pod wpływem zimnych mas powietrza przy jednocześnie niewielkiej pokrywie śnieżnej. W krajach bałtyckich mieliśmy do czynienia w styczniu z temperaturami sięgającymi do -25OC bez okrywy śnieżnej. Taka sytuacja przyczyniła się do powstania znacznych strat mrozowych na plantacjach rzepaku. Szczególnie ucierpiały rośliny słabsze oraz niedostosowane do kontynentalnych warunków klimatycznych. Wśród krajów bałtyckich największych strat należy spodziewać się na Łotwie, nieco mniejszych na Litwie. Obecnie jeszcze za wcześnie, aby dać jednoznaczną odpowiedź dotyczącą przezimowania. Ponadto w momencie rozpoczęcia wegetacji następuje zmniejszenie odporności na mróz. Konsekwencją tego może być większa podatność roślin na pojawiające się wiosenne przymrozki. Rzepak ozimy posiada dużą zdolność kompensacji strat mrozowych. Nawet przy obsadzie 10 roślin/m2 potrafi wydać zadawalający plon nasion, oczywiście pod warunkiem równomiernego rozmieszczenia roślin na powierzchni pola. Podobna sytuacja miała miejsce na Białorusi. Jak podaje białoruski departament rolnictwa, straty w uprawie rzepaku mogą wynieść ok. 20–25%. Sytuacja jest oczywiście zróżnicowana w zależności od regionu. Jak wynika z naszych obserwacji, największe straty – nawet do 50% – mogą wystąpić w okolicach Witebska. Do tak wysokich strat przyczynił się niedobór wody w okresie jesiennym, a także wysiew odmian populacyjnych w zbyt późnym terminie. Ponadto pierwsze uszkodzenia mrozowe na Białorusi pojawiły się już październiku, gdy odnotowano w nocy znaczne spadki temperatur. ATORA F1, Chrząstowo,2016 W Polsce pojawiają się już pierwsze wstępne oceny przezimowania rzepaku ozimego. Wynika z nich, że najgorsza sytuacja panuje na terenie woj. kujawsko-pomorskiego, w którym uszkodzenia mrozowe mogą wynieść ok. 50%, oraz pas północno-zachodniej Polski z możliwymi startami 20–30%. Najlepsza sytuacja występuje na południu Polski w tym przypadku należy się liczyć z ok. 5% uszkodzeniami. W tym momencie sytuacja jest jeszcze bardzo dynamiczna i należy wstrzymać się z ostatecznymi ocenami. Ze wstępnych obserwacji na terenach z największymi uszkodzeniami mrozowymi wynika, że odmianami, które najlepiej poradziły sobie ze znacznymi spadkami temperatur były ATORA F1 oraz POPULAR F1. Świadczą o tym zdjęcia z przeprowadzonej lustracji polowej. Na ostateczne określenie stanu przezimowania musimy jeszcze poczekać ok. 2 tygodni. POPULAR F1, Spytkówki, 2016 A. Kozera, Dr. A. Döring, R. Brand, Rapool Foto: griga