Pierwsze podsumowania za rok 2020 w polskich portach, i wstępne prognizy na rok 2021.
Zboże
Sukces gdyńskiego portu w trudnym pandemicznym roku jest bezpośrednio związany ze wzrostem światowego zapotrzebowania na zboże na świecie i wynikającym z tego zwiększeniem obrotów w tym zakresie. A Gdynia jest przecież naszym głównym portem zbożowym. Do końca października ub.r. przez gdyńskie nabrzeża przeszło 2,581 mln t zboża, a w tym roku wartość ta zwiększyła się o 70%, osiągając poziom 4,392 mln t. W rezultacie wzrost obrotów o 1,811 mln t z nawiązką pokrył spadki w przeładunkach innych grup towarów masowych.
Na zwiększonym zapotrzebowaniu na zboże skorzystały także pozostałe porty. Największy procentowy wzrost odnotował Port Gdańsk, gdzie w porównaniu do analogicznego okresu ub.r. wyniósł on 162%. Jednak niewielki wyjściowy udział tego portu w przeładunkach zboża i niewielkie znaczenie tego surowca w całości portfela towarowego Gdańska spowodowały, że wzrost ten nie miał tak istotnego wpływu na łączny wynik portu. W Gdyni zboże stanowiło w w ciągu 10 pierwszych miesięcy 2019 r. 33% towarów, a w analogicznym okresie br. 51%, podczas gdy w Gdańsku było to, odpowiednio, 2% i 5%. Łącznie w ciągu 10 miesięcy ub.r. przeładowano w Gdańsku 410 t zboża, a w br., od stycznia do października, 1,072 mln t. Wolumen wzrósł więc o 662 tys. t, czyli o 1/3 wartości wzrostu w Gdyni.
W portach Pomorza Zachodniego wzrost przeładunków zboża wyniósł 55%. W pierwszych 10 miesiącach 2019 r. przeładowano go 966 tys. t, a rok później 1,492 mln t, co daje wzrost o 526 tys. t. Zmieniło to strukturę towarów masowych przeładowywanych w tych portach, ponieważ udział zbóż wzrósł z 8% do 13%. Łącznie w polskich portach przeładowano 6,958 mln t zboża. W porównaniu do tego samego okresu ub.r. jest to wzrost o 76%, czyli o nieco ponad 3 mln t (do końca października ub.r. przeładowano 3,956 mln t). Ponieważ obroty w tym zakresie najdynamiczniej rosły w Porcie Gdańsk, zwiększył on udział w całości przeładunków tego surowca – z 10% w 2019 r. do 15% obecnie. Paradoksalnie udział Gdyni spadł o 2 pkt. procentowe, z 65% do 63%, a Szczecina-Świnoujścia o 3 pkt. proc., z 25% do 22%.
Jak już informowaliśmy, wzrost przeładunków zboża ma związek z dużym zapotrzebowaniem światowego rynku na zboża spotęgowanym dodatkowo przez obawy o jego późniejszą dostępność z powodu pandemii koronawirusa i mniejszą podaż, która skurczyła się na skutek ubiegłorocznych pożarów w Australii. Atrakcyjność polskiego zboża podnosiło także osłabienie złotego do USD i euro, a także polityka eksportowa innych krajów, np. wprowadzenie limitów eksportowych dla rosyjskich zbóż czy też wstrzymanie przez Kazachstan eksportu mąki pszennej. Na krótko zakaz eksportu wprowadziła też Rumunia, ale szybko się z tego wycofała. Stąd rekordy bił eksport polskiej pszenicy, która m.in. transportem morskim trafia do odbiorców. Polski eksport zbóż w okresie od stycznia do lipca br. wyniósł 4,7 mln t. Dla porównania: w tym samym okresie 2019 r. krajowy eksport był na poziomie 1,8 mln t. Wśród głównych gatunków zbóż największy wzrost wymiany handlowej rok do roku – aż 3-krotny – dotyczył pszenicy, z 0,84 mln t do 2,7 mln t.
Na razie trend dużego zapotrzebowania na zboża nie wygasa. Komisja Europejska podała, że od lipca do listopada br. Polska wyeksportowała poza UE 510,58 tys. t pszenicy, co stanowi ponad 7% całego unijnego eksportu pszenicy miękkiej. Analitycy przypuszczają jednak, że popyt na to zboże zacznie spadać. Jako uzasadnienie podają 3 powody. Po pierwsze – przedłużająca się pandemia powoduje coraz bardziej odczuwalne spowolnienie gospodarcze, które długoterminowo będzie przekładać się na zmniejszenie popytu na zboża konsumpcyjne. Po drugie Amerykański Departament Rolnictwa (USDA) w listopadowej publikacji prognozuje utrzymywanie się zapasów i zbiorów pszenicy na rekordowym poziomie. Po trzecie na rynku do głosu znowu dochodzi Australia. Od pożarów, które nawiedziły ten kraj przed rokiem, rozpoczął się wzrost cen pszenicy, a teraz prognozowane są najwyższe zbiory od rekordowego sezonu 2016/17. Bardzo dobra dla rolników pogoda we wrześniu i październiku sprawiła, że zbiory są szacowane na 31,2 mln t, co może rozpocząć spadek ceny pszenicy, a co za tym idzie, jej mniejszy eksport z Polski.
Mniejsze zapotrzebowanie na to zboże może jednak zrównoważyć większe zapotrzebowanie na kukurydzę i zboża paszowe. Bardzo duży popyt na nie zgłaszają Chiny. USDA szacuje, że w tym sezonie eksport amerykańskiej kukurydzy do Chin sięgnie 22 mln t – w ubiegłym wynosił 7 mln t. Tylko od września do listopada br. Chiny zaimportowały z USA 2,4 mln t kukurydzy, co oznacza 40-krotny wzrost w porównaniu z analogicznym okresem ub.r. Chiny importują zboże także z UE. Według szacunków KE od lipca do 16 listopada br. w przypadku kukurydzy import wzrósł aż prawie 18-krotnie, do poziomu 149 tys. t. Rośnie także eksport pszenicy do Chin – od lipca do 16 listopada eksport pszenicy z UE do Państwa Środka zwiększył się o 111% w skali roku. Polskim rolnikom, a co za tym idzie i portom, sprzyja ponadto fakt, że w br. zbiory zbóż były w UE jako całości niższe niż przed rokiem o 7,8%, ale nie dotyczy to Polski, gdzie były one wyższe o 15%.
W wyniku wzrostu przeładunków zboża o 76% w porównaniu do ub.r. surowiec ten zwiększył udział w portfelu ładunków masowych. W 2019 r. zboże stanowiło tylko 9% wszystkich towarów masowych. Po 10 miesiącach br. jego udział wzrósł do 16%. Najczęściej jednak przeładowywanym w polskich portach towarem masowym są paliwa płynne – 44% udziału w 2019 r. i 40% w br. Kolejna grupa to inne towary masowe, które na 2. miejscu zastąpiły węgiel. W zeszłym roku stanowił on 23%, podczas gdy inne masowe 19%. W tym roku urosły one do 21%, podczas gdy węgiel spadł do 19%. Najrzadziej przeładowywanym ładunkiem masowym pozostaje ruda – 5% w 2019 r. i 4% w 2020 r.
Więcej: https://www.namiary.pl/2021/01/22/pandemia-zmienia-ladunkowe-proporcje/
