Opłacalności produkcji trzody chlewnej w Polsce a spadek pogłowia

trouw-logo.jpg



Artykuł opublikowany w dwumiesięczniku „Trouw i MY”, w numerze 4 (22)/2012


Opłacalności produkcji trzody chlewnej w Polsce a spadek pogłowia




Damian Knecht


Instytut Hodowli Zwierząt, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu



Trzoda chlewna należy do ważnych zwierząt gospodarskich utrzymywanych w kraju. Potwierdza to nie tylko liczebność pogłowia w minionym dziesięcioleciu, ale i produkcja wieprzowiny, oraz struktura spożycia mięsa w Polsce.

blog1.jpg



Od 2006 do 2011 roku obserwuje się stabilizację ilości spożywanego przez Polaków mięsa wieprzowego, wyraźny spadek pogłowia trzody chlewnej oraz w efekcie zmniejszenie produkcji wieprzowiny. W 2006 roku pogłowie trzody chlewnej liczyło średnio 18,6 mln sztuk, a liczba loch na chów wynosiła nieco ponad 1,8 mln sztuk. Od 2007 roku zaczęto obserwować stały spadek pogłowia trzody chlewnej w kraju. Jedną z najważniejszych przyczyn obniżenia liczebności pogłowia był brak opłacalności produkcji. W konsekwencji, w I kwartale 2012 roku pogłowie świń w kraju zmniejszyło się do poziomu 11,5 mln sztuk, a liczba loch na chów była równa 1,1 mln sztuk. Porównując z analogicznym okresem 2006 roku, zanotowany spadek pogłowia wyniósł 36,8%.
Ważnym elementem rynku mięsa wieprzowego jest wielkość spożycia mięsa, która od 2006 roku utrzymuje się na poziomie zbliżonym do 42 kg/osobę. Spożycie utrzymujące się na stałym, stabilnym poziomie w zestawieniu ze spadkiem produkcji w kraju powoduje, że niedobór wieprzowiny na rynku jest najczęściej rekompensowany importem mięsa z zagranicy.
Opłacalność tuczu w znaczącym stopniu wpływa na bieżące decyzje podejmowane przez producentów żywca wieprzowego. W sytuacji, gdy na rynku notowane są wysokie ceny trzody chlewnej, hodowcy zwiększają liczebność stad. W momencie, wysokiej podaży tuczników, cena trzody chlewnej zaczyna spadać. Wówczas, by zmniejszyć straty, producenci natychmiast ograniczają liczebność stad lub rezygnują z chowu świń. Opisane w dużym skrócie zjawisko nosi nazwę „cyklu świńskiego”.
Tabela 1 przedstawia dynamikę zmiany cen środków produkcji rolnej w latach 2006-2011. Wartości przedstawiają zmiany cen w stosunku do roku poprzedniego i są wyrażone w procentach. W 2006 roku największą dynamiką charakteryzowały się ceny nasion siewnych – 110,1%. Podobnie było w 2007 roku – dynamika cen nasion siewnych wzrosła do 132,8%, ponadto zanotowano znaczną dynamikę cen pasz - 116,2 %. W latach 2008 i 2009 największą dynamikę cen zaobserwowano w przypadku nawozów mineralnych, kolejno 138,4% i 107,1%. Należy zauważyć, że w 2009 roku po raz pierwszy zanotowano duży spadek cen nasion siewnych i pasz. Dynamika cen tych środków produkcji wynosiła kolejno 89,9% i 94,0%. W 2010 roku dużą dynamikę wykazywały ceny paliw, olejów i smarów – wzrost do poziomu 108,8%, a także nawozów mineralnych – spadek do wysokości 89,4% w stosunku do cen z roku poprzedniego. W 2011 roku wzrosły znacząco ceny niemal wszystkich środków do produkcji rolnej. Największą dynamikę zaobserwowano w przypadku wzrostu cen nasion siewnych (128,7%), pasz (122,9%), nawozów mineralnych (119,6%), a także paliw, olejów i smarów (112,5%). W analizowanym okresie, najbardziej trudnym rokiem dla producentów był rok 2011, gdyż w porównaniu do lat poprzednich zaobserwowano w tym czasie największy wzrost cen niemal wszystkich środków produkcji.

Tabela 1. Dynamika cen środków do produkcji rolnej (w %) w latach 2006-2011



blog4.jpg



Wysokość cen rynkowych skupu trzody chlewnej jest zależna od wielu czynników, które sprawiają, że trudno jest prognozować ich zmiany w dłuższym okresie. Wahania cen zależne są w dużej mierze od wysokości podaży i popytu mięsa wieprzowego na rynku oraz fazy „cyklu świńskiego”.
Rysunek 1 przedstawia dynamikę cen trzody chlewnej i pasz w latach 2006-2011. W 2006 roku obserwowano znaczy spadek cen trzody chlewnej (14,7%) oraz niewielki spadek cen pasz (0,9%). Sytuacja producentów uległa znacznemu pogorszeniu w 2007 roku. W porównaniu do 2006 roku, ceny trzody chlewnej obniżyły się o kolejne 3,1%, a dodatkowo zaobserwowano bardzo duży wzrost cen pasz wynoszący 16,2%. Warunki rynkowe w 2007 roku sprawiły, że produkcja trzody chlewnej w tym okresie była nieopłacalna. W celu ograniczenia poniesionych strat, producenci zaczęli rezygnować z utrzymania świń, co w efekcie doprowadziło pośrednio do spadku pogłowia trzody chlewnej w kraju, do poziomu 15,7 mln sztuk w marcu 2008 roku. W 2008 roku warunki rynkowe dla producentów żywca wieprzowego nie uległy poprawie. Wzrost cen trzody chlewnej był zbliżony do wzrostu cen pasz – kolejno 15,6% i 14,6%, co sprawiło, że sytuacja producentów była podobna do tej z 2007 roku, produkcja świń była więc w dalszym ciągu nieopłacalna. Pogłowie trzody chlewnej w marcu 2009 roku spadło do poziomu 13,3 mln sztuk. Zmiana koniunktury na rynku wieprzowiny nastąpiła dopiero w 2009 roku. Zaobserwowano wtedy spory wzrost cen trzody chlewnej – o 12,8%, a także spadek cen pasz (6,0%).
W 2010 roku warunki rynkowe uległy pogorszeniu. Ceny pasz pozostały na podobnym poziomie, natomiast spadły znacząco ceny skupu trzody chlewnej. Spadek cen żywca o prawie 14,0% sprawił, że produkcja świń znów stała się nierentowna. W efekcie producenci zaczęli rezygnować z utrzymania trzody chlewnej, co było jedną z przyczyn spadku pogłowia w marcu 2011 roku do poziomu 13,1 mln sztuk.
Od początku 2011 roku obserwowano wzrost cen trzody chlewnej oraz pasz. Dynamika cen pasz była jednak wyższa i w efekcie końcowym ceny pasz wzrosły w porównaniu do roku poprzedniego o prawie 23,0%. Podwyższenie poziomu cen żywca o blisko 17,5% nie rekompensowało strat hodowców wynikających z wyższych cen pasz. W efekcie pogłowie trzody chlewnej w marcu 2012 roku spadło do poziomu 11,5 mln sztuk.

blog2.jpg


Rys. 1. Ceny skupu trzody chlewnej i pasz w latach 2006-2011.



Jednym ze wskaźników służących do oceny stopnia opłacalności produkcji trzody chlewnej jest relacja cen żywca trzody chlewnej do cen żyta. Rysunek 2 przedstawia wskaźnik opłacalności produkcji wyrażony relacją cen trzody do cen żyta w latach 2006-2011. Jako granicę opłacalności przyjęto wartość wskaźnika równą 8,0. W 2009 roku za 1 kg żywca wieprzowego producent mógł kupić 10,2 kg żyta.
W latach 2006 i 2010 obserwowane wartości wskaźnika relacji cen trzody chlewnej do cen żyta były zbliżone i wynosiły kolejno 8,8 i 8,4. W latach 2008 i 2011 relacja cen trzody chlewnej do cen żyta była identyczna i wynosiła 6,1, co oznaczało, że 1 kg żywca wieprzowego stanowił równowartość 6,1 kg żyta.

blog3.jpg


Rys. 2. Relacja cen trzody chlewnej do cen żyta w latach 2006-2011.



Podsumowanie
Trudna sytuacja na rynku trzody chlewnej w 2010 roku, a w szczególności w 2011 roku spowodowała, że hodowcy ponownie zaczęli zmniejszać liczebność stad, w celu ograniczenia strat powstałych w wyniku braku opłacalności produkcji, spowodowanej dużą obniżką cen żywca w 2010 roku i znacznym wzrostem cen pasz w 2011 roku.
Poprawę sytuacji na rynku trzody chlewnej może przynieść zmiana struktury stad, przez zwiększenie liczby loch utrzymywanych w gospodarstwach. W tym celu należy stworzyć mechanizmy wsparcia dla gospodarstw, w których prowadzony jest rozród, co najmniej 200 loch. Ponadto należy wykreować program pomocy dla sektora trzody chlewnej, w którym byłyby lokowane środki finansowe, przeznaczone dla producentów w formie dotacji na inwestycje w rozbudowę starych bądź budowę nowych chlewni.
Kolejnym sposobem na poprawę sytuacji hodowców trzody chlewnej jest zrzeszanie się w grupy producenckie. Należy stwarzać skuteczniejszą, bardziej przystającą do zmian rynkowych politykę państwa w zakresie wspierania hodowców, zainteresowanych formułą konsolidacji. Zwiększenie tempa tworzenia rolnych grup producenckich z jednej strony, a z drugiej - dalsze próby integracji pionowej, powinny w jakimś stopniu przyczynić się do ustabilizowania rynku mięsa wieprzowego, w tym sytuacji dochodowej producentów.

TrouwNutrition


0 komentarzy


Rekomendowane komentarze

Brak komentarzy do wyświetlenia.

Bądź aktywny! Zaloguj się lub utwórz konto

Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony

Utwórz konto

Zarejestruj nowe konto, to proste!

Zarejestruj nowe konto

Zaloguj się

Posiadasz własne konto? Użyj go!

Zaloguj się
×
×
  • Utwórz nowe...
Agrofoto.pl Google Play App

Zainstaluj aplikację
Agrofoto
na telefonie

Zainstaluj