Choroby układu oddechowego ptaków (cz. 2)

trouw-logo.jpg


Artykuł opublikowany w 3(21)/2012 numerze dwumiesięcznika „Trouw i MY”



Choroby układu oddechowego ptaków (cz. 2)



Dr Mariusz Urbanowski
Specjalista chorób drobiu

Choroby wirusowe
Najważniejsze choroby wirusowe związane są z górnymi drogami oddechowymi: zakaźne zapalenie oskrzeli, pomór rzekomy, syndrom dużej głowy (SHS) i zakaźne zapalenie nosa i tchawicy indyków wywołane przez pneumowirus z rodzaju Paramyxowirus.

Rzekomy pomór drobiu jest chorobą wirusową, którą wywołuje wirus rzekomego pomoru drobiu z grupy Paramyxowirusów występującej na całym świecie. Choroba znana jest również pod nazwą choroba Newcastle (Newcastle disease ND). W Polsce znana od lat 40. XX wieku. Obecnie choroba wywołuje najwięcej strat w produkcji drobiu na świecie i uważana jest za najpoważniejszą jednostkę chorobową kur. Ze względu na łatwość i szybkość rozprzestrzeniania się, choroba wywołuje duże straty w hodowli drobiu. Rzekomy pomór drobiu jest chorobą zwalczaną z urzędu i podlega obowiązkowi zgłaszania i urzędowego zwalczania.
Wirus powoduje zmiany głównie w układzie oddechowym, ale również w układzie pokarmowym i nerwowym. Chorują głównie kury, indyki, bażanty, kuropatwy i gołębie, mogą również chorować ludzie. Objawy kliniczne obserwowane u ptaków zakażonych wirusem pomoru rzekomego (NDV) są bardzo różnorodne i zależą od wielu czynników, w tym od: szczepu wirusa, gatunku gospodarza, wieku ptaków, stresu środowiskowego oraz statusu immunologicznego zakażonego stada. Przy wybuchu choroby w stadach nieszczepionych, zakażenie rozwija się bardzo szybko, wciągu 2-3 dni może objąć cały kurnik i śmiertelność może dochodzić do 100%. Charakterystycznym objawem pomoru rzekomego jest objaw duszności i głośne, podobne do piania, rzężenie kur. Czasami występują: biegunka, niedowłady nóg i skrzydeł, a w przypadku dorosłych kur zmniejsza się nieśność.

Zapobieganie polega na stosowaniu odpowiednich szczepionek i programów szczepień. Na skuteczność szczepienia wpływ ma wiele czynników, takich jak użycie szczepionek żywych lub inaktywowanych, typ szczepu terenowego, odporność matczyna, immunosupresja oraz zabezpieczenie przeciwepizootyczne fermy. Szczególne znaczenie ma immunosupresja, ponieważ zatrucie toksynami grzybiczymi (mikotoksykoza), a także obecność choroby Mareka, choroby Gumboro, anemii kurcząt i/lub białaczki stanowią czynniki upośledzające układ odpornościowy i zmniejszają skuteczność programu szczepienia przeciwko ND.

Zakaźne zapalenie oskrzeli wywołuje wirus zakaźnego zapalenia oskrzeli (IBV), należący do koronawirusów. Zakaźne zapalenie oskrzeli jest wysoce zakaźną chorobą górnych dróg oddechowych kurcząt, odznaczającą się ostrym przebiegiem. Do jej objawów klinicznych należą: kaszel, kichanie, rzężenie tchawiczne, dyszenie oraz wyciek z nosa. U bardzo młodych ptaków może wystąpić śmiertelność, natomiast u starszych ptaków stwierdza się zazwyczaj zmniejszenie wskaźnika przyrostu masy ciała oraz pogorszenie wskaźnika wykorzystania paszy.

Spadek nieśności i pogorszenie jakości jaj notuje się natomiast w stadach niosek zaatakowanych tą chorobą. Chociaż zakaźne zapalenie oskrzeli jest przede wszystkim chorobą oddechową, obserwowano również zmiany w nerkach przy zakażeniu wariantami wirusa zakaźnego zapalenia oskrzeli.
Diagnoza choroby jest trudna, gdyż objawy kliniczne podobne są w przebiegu pomoru rzekomego oraz zakaźnego zapalenia krtani i tchawicy.
Zapobieganie chorobie polega na stosowaniu odpowiednich szczepionek dostosowanych do występowania w terenie różnych wariantów wirusa.

Zakażenia pneumowirusami ptaków APV obejmuje dwa ważne syndromy oddechowe, na które chorują różne gatunki ptaków, wykazując jednakże dość podobne objawy kliniczne i zmiany anatomopatologiczne:
· zapalenie nosa i tchawicy indyków (TRT) indyków,
· syndrom wielkiej głowy (SHS) kurcząt.



blog_1.jpg


Syndrom wielkie głowy SHS



Występuje w stadach indyków i kur w każdym wieku. W Polsce zdiagnozowano TRT indyków i SHS kur w latach 90. XX wieku.
Choroba bardzo szybko rozprzestrzenia się w stadzie i między fermami. Zakażenie odbywa się poprzez kontakt bezpośredni z ptakami chorymi i ozdrowieńcami lub pośredni - poprzez zakażoną wodę, paszę, sprzęt, środki transportu, obsługę. Wirus wnika do organizmu poprzez układ oddechowy.

W stadach indyków wywołuje zahamowanie wzrostu, zmiany w jamie nosowej i tchawicy, może dochodzić do zapalenia płuc i worków powietrznych. U dorosłych indyków występuje spadek nieśności o 10-20% , a czasami nawet o 70%, przy czym skorupy jaj są odbarwione.
W fermach brojlerów kurzych choroba występuje najczęściej pomiędzy 4. a 6. tygodniem życia kurcząt. Najczęściej występujące objawy to: kichanie, wyciek z nosa, obrzęk tkanki podskórnej głowy i zatok. Śmiertelność, w zależności od powikłań, waha się od 1% do 20 %.
W stadach dorosłych kur występuje pomiędzy 24. – 54. tygodniem życia, najczęściej w szczycie nieśności. Choruje ok. 8-10% stada. Objawy ze strony układu oddechowego to: rzężenie, zapalenie nosa i spojówek, biegunka, obrzęk głowy i zatok podoczodołowych, spadek nieśności. Śmiertelność zależy od powikłań innymi patogenami, takimi jak: kolibakterioza, mykoplazmoza, pastereloza, zakaźne zapalenie oskrzeli, czy wirus pomoru rzekomego.
Jest to choroba drobiu, stwierdzana w wielu miejscach na świecie. Przyczynia się do strat ekonomicznych z powodu osłabienia spowodowanego chorobą układu oddechowego oraz spadku nieśności ptaków dorosłych.

Zapobieganie polega na stosowaniu odpowiednich szczepionek w stadach rodzicielskich i w fermach brojlerów. Dostępnych jest obecnie szereg szczepionek, zarówno żywych atenuowanych i inaktywowanych. Skuteczność działania szczepionek AVP zależy w wielkiej mierze od dokładności podania. Najlepsze wyniki osiąga się podając je metodą rozpylania (spray), za pomocą dostępnego już specjalistycznego sprzętu, wytwarzającego cząsteczki o odpowiedniej, wyrównanej wielkości, skutecznie i łatwo docierające do ptaków.


blog_2.jpg


Szczepienie w sprayu w kurniku



Podsumowanie
Diagnozowanie chorób układu oddechowego jest bardzo trudne, gdyż najczęściej występują równocześnie zakażenia mieszane: wirusowe z bakteryjnymi. Wirusy stanowią najczęściej pierwotną przyczynę choroby, a bakterie wtórną. Zakażenie wirusem zakaźnego zapalenia oskrzeli jest bardzo często wikłane przez bakterie Escherichia coli i Mycoplasma spp. Zakażenia wywołane bakteriami beztlenowymi z rodzaju Clostridium bardzo często są dodatkowo wikłane przez Escherichia coli; często używa się terminu syndrom na określenie tego typu zakażeń. Wraz ze wzrostem intensyfikacji produkcji drobiarskiej, coraz większego znaczenia nabiera wiedza dotycząca przyczyn i zapobiegania chorobom układu oddechowego, poprzez właściwe zarządzanie fermą, prawidłową hodowlę oraz stosowanie odpowiednich programów szczepień. Zapobiegając wpływowi czynników chorobotwórczych na ptaki, poprzez stosowanie odpowiedniego programu szczepień, umożliwimy ptakom nabycie odporności przeciwko chorobom i przyczynimy się do optymalnego wykorzystania paszy oraz ujawnienia ich potencjału genetycznego. Przyczyni się to do obniżenia upadków, większych przyrostów masy ciała, poprawy wyrównania stada, skrócenia okresu produkcji mięsa drobiowego i optymalizacji procesu produkcji, co w konsekwencji doprowadzi do osiągnięcia lepszych wyników ekonomicznych.

TrouwNutrition


0 komentarzy


Rekomendowane komentarze

Brak komentarzy do wyświetlenia.

Bądź aktywny! Zaloguj się lub utwórz konto

Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony

Utwórz konto

Zarejestruj nowe konto, to proste!

Zarejestruj nowe konto

Zaloguj się

Posiadasz własne konto? Użyj go!

Zaloguj się
×
×
  • Utwórz nowe...
Agrofoto.pl Google Play App

Zainstaluj aplikację
Agrofoto
na telefonie

Zainstaluj