Choroby układu oddechowego ptaków (część 1)

trouw-logo.jpg


Artykuł opublikowany w 2(20)/2012 numerze dwumiesięcznika „Trouw i MY”




Choroby układu oddechowego ptaków (część 1)





dr Mariusz Urbanowski
specjalista chorób drobiu

W nowoczesnej produkcji drobiarskiej prawidłowa ochrona zdrowia ptaków odgrywa kluczową rolę w osiąganiu dobrych wyników ekonomicznych. Bardzo często na współczesnych fermach drobiarskich pojedynczy czynnik nie wywołuje chorób układu oddechowego, ale raczej występują zakażenia wywołane przez wiele czynników chorobotwórczych, zarówno bakteryjnych, jak i wirusowych.


blog_1.jpg


Szczepienie w sprayu w wylęgarni



Na zdrowotność i wyniki produkcyjne ptaków wpływają różne aspekty produkcyjne związane ze środowiskiem, warunkami chowu, genetyką, prawidłowym żywieniem i zarządzaniem fermą, higieną i właściwą dezynfekcją oraz ochroną biologiczną fermy. Również stosowanie określonych szczepionek i programów szczepień, podawanie odpowiednich leków oraz sytuacja epizootyczna występująca na fermie i w okolicy mają znaczący wpływ na zapobieganie lub występowanie różnych jednostek chorobowych. Wśród wielu chorób drobiu występujących w Polsce od wielu lat choroby górnych dróg oddechowych stanowią poważny problem produkcji drobiarskiej. Najczęstsze choroby układu oddechowego drobiu pochodzenia bakteryjnego to: mykoplazmoza, kolibakterioza i pastereloza.

Mykoplazmoza
Jest bardzo często diagnozowaną chorobą na fermach drobiu. Wywoływana jest przez różne typy mykoplazm. Mycoplasma gallisepticum występuje u kur, indyków, pawi i bażantów. Wywołuje postać choroby zatokową i mieszaną. Najbardziej wrażliwe są ptaki w wieku 6–10 tygodni, szczególnie w wielkostadnych i wielowiekowych fermach kur i indyków. Mycoplasma synoviae występuje zwłaszcza u kur i indyków. Wywołuje głównie zakażenie stawów. Najbardziej wrażliwe są ptaki od 2. do 20. tygodnia życia. Mycoplasma meleagridis występuje przede wszystkim u indyków i pawi. Powoduje stany zapalne worków powietrznych. Najbardziej wrażliwe są indyki w wieku 3–4 miesięcy, chorują również starsze ptaki. Mycoplasma anatis i Mycoplasma anseris występują u kaczek oraz gęsi i wywołują objawy chorobowe układu oddechowego. Objawy kliniczne występują u ptaków od 3. tygodnia życia. Straty dotyczą głównie stad reprodukcyjnych i towarowych kur oraz brojlerów kurzych i brojlerów indyczych. Zakażenie następuje najczęściej drogą erogenną poprzez układ oddechowy.

Mykoplazmy wnikają do worków powietrznych oraz płuc, wywołując stan zapalny. Z układu oddechowego przenikają do układu krwionośnego i rozprzestrzeniają się w całym organizmie. Mykoplazmy mają wyjątkową zdolność do przenoszenia drogą pionową na potomstwo. Ma to olbrzymie znaczenie w szerzeniu się choroby w stadzie. Pisklęta po wylęgu są już zakażone przez nioski, które przekazują zarazki do żółtka. Zarazki te po wykluciu są zdolne do namnożenia się i rozprzestrzenienia w organizmie pisklęcia. Mykoplazmoza, jeżeli występuje po raz pierwszy w stadzie, najczęściej utrzymuje się w nim przez długi czas, dlatego stanowi bardzo poważny problem w hodowli drobiu. Na fermach, gdzie nie przestrzega się zasady „all in, all out”, mykoplazmoza występuje stacjonarnie, wywołując duże straty w produkcji.

Często zakażenie mykoplazmami jest wikłane dodatkowo innymi zarazkami, np. Escherichia coli, Haemophilus paragallinarum, czy wirusami atakującymi górne drogi oddechowe. Czynnikiem wikłającym schorzenia indyków może być zakażenie wirusem zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy (TRT). W wielu krajach są wprowadzane programy eliminujące z hodowli drobiu osobniki zakażone mykoplazmami na podstawie badań serologicznych. Mimo dużych nakładów i stosowania od lat programów uwalniania stad drobiu od zakażeń mykoplazmami nie uzyskano w pełni pozytywnych rezultatów. Obecnie od kilku lat są wprowadzane na polski rynek żywe szczepionki służące ochronie ptaków przed zakażeniem. Stosowanie szczepień ochronnych w znaczny sposób ogranicza występowanie choroby w stadzie.

blog_2.jpg


Szczepienie w sprayu jednodniowych piskląt w kurniku



Pastereloza
Dawniej nazywana cholerą drobiu, wywoływana jest przez pałeczkę posocznicy krwotocznej, Pasteurella multocida, należącą do rodzaju Pasteurella. Pastereloza jest wysoce zaraźliwą chorobą ptaków domowych oraz bażantów i kuropatw. Przebieg choroby jest zazwyczaj ostry, posocznicowy. Występuje duża zachorowalność i wysoka śmiertelność, ale może również występować przebieg chroniczny z mniejszymi upadkami, wtedy choroba ma najczęściej charakter nawracający. W Polsce w ostatnich latach choroba występuje stacjonarnie, głównie w dużych stadach indyków oraz gęsi. Choroba ma charakter sezonowy. Pastereloza jest chorobą warunkowo chorobotwórczą, która najczęściej pojawia się w okresie jesienno-zimowym oraz wczesnowiosennym. Rozwojowi choroby sprzyjają niska temperatura i wysoka wilgotność.

Zakażenie następuje przez układ oddechowy i pokarmowy oraz przez uszkodzone powłoki skórne, często poprzez zranienie śródstopia. Wystąpieniu choroby sprzyjają niekorzystne warunki środowiskowe, szczególnie zła wentylacja, znaczne wahania dobowe temperatury i wilgotności, zagęszczenie ptaków, niewłaściwa ściółka. Na wystąpienie choroby mogą mieć wpływ niedobory witaminy A, czynniki stresowe (takie jak transport i łapanie ptaków), przewlekłe choroby górnych dróg oddechowych, w tym mykoplazmoza. Po przechorowaniu ptaki stają się nosicielami.

Leczenie polega na stosowaniu odpowiednich antybiotyków. Zapobieganie polega na stosowaniu profilaktycznie szczepionek lub w dużych obiektach, zwłaszcza u indyków, zastosowanie autoszczepionek na bazie wyizolowanych z danej fermy szczepów Pasteurelli. W stadzie, gdzie wystąpiła pastereloza, wskazane jest prowadzenie monitoringu serologicznego w celu zapobiegania nawrotom choroby.

Kolibakterioza
Wywoływana jest przez pałeczki Escherichia coli. Wchodzi ona w skład flory bakteryjnej przewodu pokarmowego. Może występować w paszy i w wodzie oraz być również przyczyną zatruć pokarmowych ludzi. Tylko niektóre serotypy E. coli są chorobotwórcze. Kolibakterioza jest najczęściej wikłającą bakterią izolowaną z zakażeń mieszanych bakteryjnych i wirusowych, takich jak mykoplazmoza, choroba Gumboro, zakaźne zapalenie oskrzeli, kokcydioza i inne. Zachorowaniom na kolibakteriozę sprzyjają: uszkodzenia układu oddechowego, w tym worków powietrznych, uszkodzenia układu pokarmowego lub zniszczona naturalna flora bakteryjna, stres, zagęszczenie stada (zwłaszcza pod koniec tuczu), nagła zmiana paszy, brak wentylacji oraz zarobaczenie stada. U młodych piskląt przyczyną mogą być wadliwe lęgi piskląt. W ostatnim czasie obserwuje się wzrost oporności szczepów Eschericha coli na antybiotyki, co stanowi duże wyzwanie dla lekarzy weterynarii. Kolibakterioza najczęściej nie jest pierwotną przyczyną pojawienia się choroby.

Do powstania choroby dochodzi przede wszystkim w wyniku zakażenia przez wirusy, takie jak wirus choroby Gumboro, zakaźnego zapalenia oskrzeli, upośledzenia funkcji układu oddechowego na skutek np. złej wentylacji i nadmiaru amoniaku w powietrzu, złych warunków higienicznych. Zarobaczenie ptaków również może być czynnikiem powodującym rozwój choroby. W wyniku stosowania przez ostatnie lata antybiotyków w dawkach profilaktycznych lub podawania antybiotyków w celach leczniczych, bez uprzednich badań określających wrażliwość danej bakterii na określony antybiotyk, powstało bardzo dużo szczepów bakterii opornych na antybiotyki. Skutkiem tego zjawiska jest leczenie nieskuteczne. Zmiany chorobowe przy występowaniu kolibakteriozy często są nieswoiste i trudne do diagnozowania.

Każdorazowo przy podejrzeniu wystąpienia kolibakteriozy wskazane jest wysłanie sztuk padłych do laboratorium celem potwierdzenia diagnozy oraz wykonanieantybiotykogramu do określenia wrażliwości występującego szczepu Escherichia coli na poszczególne antybiotyki. Podczas leczenia należy stosować dokładne dawki zalecone przez lekarza weterynarii i nie przerywać terapii, aby nie dopuścić do wytworzenia opornych szczepów bakterii.

Ornitobakterioza
Z nowych jednostek chorobowych pochodzenia bakteryjnego coraz większy problem stanowi zakażenie górnych dróg oddechowych indyków i kurcząt wywołane przez Ornithobacterium rhinotracheale. W Polsce pierwsze przypadki ornitobakteriozy wykryto w stadach indyków pod koniec 1995 roku. Obecnie występuje powszechnie w stadach kur i indyków. Szczególnie dużo przypadków zaobserwowano w stadach rodzicielskich brojlerów kurzych w wieku 24–52 tygodnie. Brojlery chorują najczęściej w wieku 3–4 tygodnie, a indyki powyżej 14. tygodnia życia.

Zakażenie odbywa się przez bezpośredni i pośredni kontakt oraz drogą pionową z jaj na zarodki. Objawy występują w układzie oddechowym (wycieki z nosa, kichanie, obrzęk zatok podoczodołowych, zapalenie płuc, duszność, czasem zielonkawa biegunka). Śmiertelność wynosi ok. 3–10% stada, a ponadto następuje spadek produkcji jaj o 2–5%. Często choroba występuje jednocześnie z wirusowym zapaleniem nosa i tchawicy indyków (TRT), syndromem dużej głowy kur (SHS) oraz mykoplazmozą. W związku z powyższym każde podejrzenie tej choroby powinno być poparte badaniami laboratoryjnymi z antybiotykogramem. Dostępne są również szczepionki, które ograniczają występowanie tej choroby.

TrouwNutrition


0 komentarzy


Rekomendowane komentarze

Brak komentarzy do wyświetlenia.

Bądź aktywny! Zaloguj się lub utwórz konto

Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony

Utwórz konto

Zarejestruj nowe konto, to proste!

Zarejestruj nowe konto

Zaloguj się

Posiadasz własne konto? Użyj go!

Zaloguj się
×
×
  • Utwórz nowe...
Agrofoto.pl Google Play App

Zainstaluj aplikację
Agrofoto
na telefonie

Zainstaluj