Od czego zależy dobra jakość higieniczna mleka?

Autor: Prof. Jan Twardoń i lek. wet. Agata Dropińska - Katedra Rozrodu z Kliniką Zwierząt Gospodarskich, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Twardon¦ü_Nowak_Kowalski__S+éoniewski_Podlaskie_Forum_Bydla_2013_20131123_5491.JPG



Od zarania dziejów mleko stanowiło podstawowy składnik diety człowieka, czego dowodem są słowa Króla Salomona: „Będziesz miał mleko za pożywienie swoje, za pożywienie domowników swoich i za pożywienie dla sług twoich.”. Dr Charles H. Mayo potwierdził także korzyści jego spożywania ze względu na wartości odżywcze: „Każdy człowiek młody czy stary, powinien pić mleko. Mleko zawiera duże ilości różnorodnych składników odżywczych, a omawiając jego koszt za funt produktu, więcej jest tu pokarmu niż w jakimkolwiek innym artykule spożywczym.”.
Mleko jest pierwszym pokarmem dla noworodków ssaków i najczęściej przez dłuższy czas pozostaje podstawowym składnikiem diety. Jest to biologicznie złożony roztwór, którego skład i cechy fizyczne różnią się między gatunkami zwierząt zależnie od potrzeb pokarmowych osesków, np. w mleku krowim zawartość tłuszczu wynosi około 3.7 % , natomiast w mleku renifera aż 22%. Podstawowe składniki mleka to: woda, tłuszcz, białko, węglowodany (cukier), składniki mineralne i witaminy. Związki te muszą zaspokoić wszystkie potrzeby energetyczne i żywieniowe nowo narodzonych zwierząt, zapewnić im prawidłowy rozwój w pierwszych dniach ich życia.


Przeciętny skład mleka surowego krowy:- woda – 88,5%, tłuszcz- 3,7 %, laktoza – 4,7 %, białko ogólne 3,4 %, składniki mineralne 0,7%, sole 0,17%, witaminy i enzymy 0,13% .
Jakość mleka należy rozpatrywać z różnych punktów widzenia. O przydatności mleka do spożycia i przetwórstwa decyduje jego skład i jakość higieniczna. Czynniki, które wpływają na dobrą jakość higieniczną mleka można podzielić na trzy grupy: fizyczne, chemiczne oraz mikrobiologiczne. Zawsze należy zwracać uwagę na wygląd, zapach, obecność substancji hamujących, szkodliwych drobnoustrojów, a także na ilość komórek somatycznych w mleku. Mleko powinno charakteryzować się białą barwą z lekko kremowym odcieniem z właściwym dla siebie świeżym zapachem bez żadnych obcych domieszek, nie powinno posiadać żadnych zanieczyszczeń widocznych gołym okiem i oczywiście mieć smak charakterystyczny dla danego gatunku. Na ostatni parametr wpływa przede wszystkim żywienie zwierząt oraz sposób obchodzenia się z mlekiem zanim trafi ono do konsumenta. Tutaj ważnym aspektem jest odpowiednia temperatura przechowywania mleka czyli 8 st. C jeżeli jest ono odbierane codziennie lub 6 st. C jeśli rzadziej. Również obecność bardzo dużej ilości komórek somatycznych zmienia smak mleka na bardziej zjełczały. Obecne w mleku różne obce substancje, takie jak antybiotyki, chemioterapeutyki, środki do dezynfekcji, aflatoksyny lub dodatek wody również powodują jego wykluczenie z przetwórstwa oraz konsumpcji. Bardzo ważny jest rodzaj i ilość drobnoustrojów, ponieważ niektóre z nich mogą być czynnikami wywołującymi zapalenie wymienia, a jak wiadomo mastitis jest główną przyczyną strat w produkcji mleka.

Według polskiej normy mleko w klasie EKSTRA powinno odpowiadać następującym parametrom: ilość komórek somatycznych w 1 ml mleka do 400 tys., ilość bakterii w mleku przy 30°C do 100 tys. w 1 ml, wolne od substancji hamujących oraz innych niepożądanych substancji takich jak aflatoksyny, bez dodatków wody (punkt zamarzania mleka wynosi -0,54 do -0,59˚C, pH (kwasowość mleka) 6,8 .

Aby otrzymać mleko najwyższej jakości higienicznej należy spełniać następujące warunki: dbać o dobrostan zwierząt, czyli zapewnić im prawidłowe parametry środowiskowe, przeprowadzać prawidłowo dój mechaniczny, żywienie musi być dostosowane do wydajności, konieczne jest również wdrożenie programów profilaktycznych mastitis oraz wybór fachowej załogi do obsługi zwierząt. Podstawowym aspektem jest odpowiedni dobór zwierząt do hodowli bydła mlecznego, w którym należy zwrócić uwagę na te cechy, które warunkują odpowiednią wydajność mleczną. Ważne jest na przykład, aby wymię miało odpowiedni kształt, zawieszenie i wielkość, natomiast strzyki prawidłową grubość, długość i rozstawienie. Wszystkie te cechy wpływają na zdolność wydojową wymienia, a także są bardzo istotne w procesie dojenia. Ponadto wszystkie odchylenia od normy mogą powodować uszkodzenia wymienia i spadek ilości oddawanego przez krowę mleka.

Proces dojenia powinien przebiegać według powszechnie przyjętych zasad,do których należy: przygotowanie wymienia do doju (mycie, masaż ), zdojenie pierwszych strug mleka na przedzdajacz, celem dokonania oceny makroskopowej mleka i w razie potrzeby przeprowadzenie badania TOK, wykonanie predippingu, założenie kubków udojowych, prowadzenie doju we właściwym czasie aby zapobiec zjawisku pustodoju, wykonanie postdippingu co zabezpiecza strzyki i wymię przed wniknięciem do organizmu drobnoustrojów zanim kanał strzyków zostanie naturalnie zamknięty. Prawidłowo wykonane wymienione czynności zapobiegają przenoszeniu się drobnoustrojów pomiędzy zwierzętami . Regularnie należy przeprowadzać przegląd stanu technicznego urządzeń udojowych , dbać o właściwe mycie aparatów udojowych oraz kontrolę podciśnienia w kubkach udojowych, aby zminimalizować ryzyko uszkodzeń strzyków. Przestrzeganie zasad higieny dotyczy również dojarzy, którzy powinni posiadać aktualne badania lekarskie, używać jednorazowych rękawic podczas dojenia oraz sumiennie wykonywać wszystkie wymienione czynności.

Kolejnym, bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na jakość higieniczną mleka jest: zapewnienie zwierzętom odpowiednich warunków zoohigienicznych w oborze takich jak :wielkość pomieszczeń w tym stanowisk do leżenia z prawidłową wentylacją, temperaturą i oświetleniem. Wszelkie pomieszczenia pomocnicze powinny być wykorzystywane zgodnie z ich przeznaczeniem. Jednak najważniejszym aspektem jest dbanie o czystość i porządek w całym obiekcie, a zwłaszcza tam gdzie przebywają zwierzęta. Należy zapewnić im czyste boksy z suchą ściółką oraz regularnie usuwać obornik. Działania takie zawsze przynoszą korzystne skutki dla produkcyjności stada oraz higieny samego mleka.

Na higienę mleka ma również bardzo duży wpływ prawidłowe żywienie krów , które powinno być dostosowane do ich wydajności i fazy cyklu produkcyjnego. Zła pasza może zawierać substancje szkodliwe dla zdrowia zwierząt, co powoduje spadek wydajności a mleko nie będzie odpowiadać określonym wymogom. Do działań profilaktycznych zapobiegających wystąpieniu chorób gruczołu mlekowego ale również innych zaburzeń funkcji organizmu należy także dbanie o dobry stan racic, wprowadzenie programu szczepień i właściwe zarządzanie produkcją i zdrowiem stada.

Zaloguj się, aby obserwować  
agrofoto
Zaloguj się, aby obserwować  


1 komentarz


Rekomendowane komentarze

Dobra jakość mleka zależy przede wszystkim od warunków, w których żyją krowy. U podstawa leży właściwe wybudowanie i wyposażenie stanowisk dla zwierząt. już na etapie projektowania polecam kontakt z firmą Redis. jest to w mojej opinii absolutny lider w tej branży. Firmę tworzą specjaliści, którzy oprócz wiedzy teoretycznej maja również wiedzę praktyczną. polecam rozmowę z nimi

Bądź aktywny! Zaloguj się lub utwórz konto

Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony

Utwórz konto

Zarejestruj nowe konto, to proste!

Zarejestruj nowe konto

Zaloguj się

Posiadasz własne konto? Użyj go!

Zaloguj się
×
×
  • Utwórz nowe...
Agrofoto.pl Google Play App

Zainstaluj aplikację
Agrofoto
na telefonie

Zainstaluj