Duży udział zbóż w płodozmianie (ok.70%) i uproszczenia w uprawie gleby prowadzą do wzrostu zagrożenia ze strony patogenów – sprawców chorób grzybowych. Na wielkość porażenia grzybami chorobotwórczymi wpływa również przebieg pogody jak i intensywność uprawy nowych wysokowydajnych odmian zbóż.

Przy wyborze fungicydów należy brać pod uwagę fakt, że część patogenów może być uodporniona na niektóre starsze substancje grzybobójcze. Ma to miejsce szczególnie tam, gdzie często stosuje się preparaty z tej samej grupy chemicznej lub tam gdzie nagminnie stosuje się zaniżone dawki fungicydów.

Firma Bayer CropScience poleca w tym roku dwa unikalne systemy, podwójnej ochrony fungicydowej – UNIVO i FUSARO. Systemy składają się z dwóch zabiegów fungicydowych, świetnie chroniących zboża przez cały okres wegetacji wiosennej.
Pierwszy z nich UNIVO polecany jest na stanowiska, gdzie zachowany został prawidłowy płodozmian oraz właściwa agrotechnika i gdzie planuje się uzyskanie najwyższych plonów. Składa się z preparatów Input® 460 EC i Fandango® 200 EC.

Natomiast w sytuacji, gdy chcemy chronić stanowiska o ograniczonym zmianowaniu i uproszczonej uprawie polecany jest system FUSARO, w skład którego wchodzą preparaty Input 460 EC i Prosaro® 250 EC.

Jak można zauważyć oba te systemy opierają się na pierwszym zabiegu wykonywanym preparatem Input (protiokonazol i spiroksamina).Wyróżnia się on doskonałym zwalczaniem chorób podstawy źdźbła, zwanych podsuszkami oraz chorób liści występujących we wczesnowiosennym okresie rozwoju zbóż. Input skutecznie zwalcza łamliwość podstawy źdźbła, fuzaryjną zgorzel podstawy oraz mączniaka prawdziwego, septoriozę paskowaną liści i rdze. Dawka preparatu wynosi 1,0 l/ha, a zabieg najlepiej wykonać od fazy początku strzelania w źdźbło do fazy drugiego kolanka. Ze względu na to, że protiokonazol należący do najnowszych azoli z grupy trazolintionów działa dłużej niż inne wcześniej stosowane triazole, i że zwalcza obydwa typy (W i R) łamliwości podstawy źdźbła, to istnieje możliwość opóźnienia zabiegu. Zwłaszcza, gdy zagrożenie ze strony chorób wczesną wiosną jest małe. Drugą substancją aktywną Inputu jest spiroksamina z grupy ketoamin, która wykazuje wysoką skuteczność w zwalczaniu mączniaka prawdziwego. Dodatkową zaletą tej substancji jest szybkość wnikania i rozprzestrzeniania się w roślinie, co zmniejsza ryzyko niepowodzenia zabiegu spowodowanego opadami deszczu.

Drugi zabieg w systemie UNIVO wykonuje się preparatem Fandango 200 EC, który poza wspomnianym wcześniej protiokanazolem zawiera nowej generacji strobilurynę – fluoksastrobinę. Charakteryzuje się ona wyjątkowymi właściwościami systemicznymi. Obie substancje zawarte w tym fungicydzie wykazują synergizm działania. Pozwala to na długotrwałe zabezpieczenie roślin przed porażeniem i zwalczenie takich chorób jak: mączniak prawdziwy, rdze, brunatna plamistość liści (DTR), septorioza plew, fuzarioza kłosów, rynchosporioza, plamistość siatkowa. Termin stosowania: jęczmień – od końca fazy krzewienia do początku kłoszenia, pozostałe zboża – od początku strzelania w źdźbło do końca fazy kłoszenia.

Ponieważ substancje aktywne Fandango należą do odrębnych grup chemicznych, o odmiennym mechanizmie działania, zapobiegają powstawaniu odporności patogenów. Fandango, jako jeden z nielicznych środków strobilurynowych zapewnia skuteczną ochronę kłosa.

FUSARO to specjalistyczny system ochrony ukierunkowany na zwalczanie chorób liści i fuzarioz, ze względu na skuteczną redukcję fuzariozy kłosa. Efektem stosowania tego systemu jest ograniczenie zawartości mikotoksyn w ziarnie chronionych plantacji zbóż.

W tym systemie po pierwszym zabiegu wykonanym środkiem Input, drugi zabieg wykonuje się preparatem Prosaro, w skład którego wchodzą dwie substancje: sprawdzony i od lat stosowany tebukonazol i nowy, jeszcze lepszy triazol czyli protiokonazol (JAU™). Substancja ta charakteryzuje się doskonałym działaniem interwencyjnym i zapobiegawczym, szybkim pobieraniem, długotrwałym działaniem i odpornością na zmywanie. Rośliny opryskiwane protiokonazolem wykazują podobną aktywność asymilacyjną, jak w przypadku strobiluryn.

Prosaro zarejestrowany jest w dawce 1,0 l/ha, w celu zwalczania mączniaka prawdziwego, rdzy brunatnej, rdzy karłowej jęczmienia, septoriozy plew, DTR, fusariozy kłosów, czerni zbóż, rynchosporiozy, plamistości siatkowej.

W przeciętnych warunkach pogodowych (umiarkowana ilość opadów) dwa zabiegi polecane w obu systemach zupełnie wystarczą do skutecznej ochrony plantacji zbóż i osiągnięcia doskonałej jakości, wysokiego plonu. W sezonach o dużej ilości opadów, w takich jak np. w roku 2010, możliwa jest modyfikacja systemów ochrony UNIVO i FUSARO. Polegać ona powinna na przesunięciu terminu stosowania poszczególnych fungicydów np. Prosaro do fazy dojrzałości wodnej ziarna, ze względu na warunki sprzyjające rozwojowi chorób kłosa. Zmiana programu ochrony może również dotyczyć zastosowania dodatkowego zabiegu przy użyciu preparatu Soligor® 425 EC (protiokonazol, spiroksamina, tebukonazol). Wówczas ochrona wyglądać będzie następująco: I zabieg – Input 460 EC w dawce 1 l/ha (BBCH 30-32); II zabieg – Soligor 425 EC w dawce 0,7 l/ha (BBCH 39-49); III zabieg – Prosaro 250 EC (0,75 l/ha) lub Fandango 200 EC w dawce1 l/ha (BBCH 59-65).
Po trzech latach stosowania programów UNIVO i FUSARO można stwierdzić, że systemy te bardzo dobrze przyjęły się na rynku fungicydów. Rolnicy chwalą mało skomplikowaną metodę stosowania (2 x 1 l/ha) i wysoką skuteczność grzybobójczą. W Wielkopolsce większość plantatorów zbóż wybiera do ochrony swoich pół system UNIVO.

Ubiegły rok był trudny pod względem zwalczania sprawców chorób z powodu dużych opadów deszczu. Spowodowały one z jednej strony silny rozwój grzybów chorobotwórczych, a z drugiej kłopoty z terminowym wykonaniem zabiegów. Z tego powodu wielu rolników straciło zarówno znaczną ilość, jaki i jakość plonu. W takiej sytuacji ważne jest zastosowanie bardzo dobrych fungicydów o działaniu zapobiegawczym i wyniszczającym, charakteryzujących się również szybkim wnikaniem do rośliny. Takie właśnie preparaty firma Bayer Cropscience poleca w systemach ochrony UNIVO i FUSARO.

Jan Jajor- Bayer CropScience